Grzybice skóry u płazów
Częstym problemem w codziennej praktyce terrystycznej są grzybice skóry u płazów. Specyfika środowiska, wysoka wilgotność, temperatura, specyficzny wystrój zbiorników predysponują do rozwoju grzybni i zdecydowanie nie ułatwiają pozbywania się patogenu ze zbiornika i z naszej hodowli. Czasami największym problemem jest brak świadomości hodowcy jak łatwo przywlec sobie z zewnątrz grzybice i z jaka łatwością można stracić wszystkie okazy. Specyfika rozwoju i rozmnażania grzybów powoduje, że strzępki grzybni, zarodniki a często jak na przykład przy chytrydiomykozie ruchliwe zoospory jesteśmy w stanie przenieść na rekach, na sprzęcie terrarystycznym bądź nawet drogą kropelkowa przy dużej wilgotności z terrarium do terarrium. Największym jednak zagrożeniem dla czystej i ustabilizowanej hodowli jest niekontrolowane wprowadzanie nowych osobników będących potencjalnym źródłem zagrożenia ale o tym w innym artykule.
U zdrowych, dobrze odżywionych osobników sprawnie funkcjonują specyficzne mechanizmy ochronne i obronne, których zadaniem jest stawiane oporu i reagowanie na wszystkie nieprawidłowości. W momencie gdy zwierze jest osłabione, czy poddane innym czynnikom stresogennym dochodzi do zaburzeń w tych układach, co powoduje że zwierzę staje się praktycznie bezbronne. Za infekcje grzybicze odpowiadają grzyby chorobotwórcze ale nie tylko. Istnieje szereg grzybów saprofitycznych i warunkowo chorobotwórczych będących w składzie naturalnej flory występującej na powierzchni ciała zdrowych osobników. Patogeny te w szczególnych sytuacjach własnie takich jak stress, poranienie, szeroko pojęte osłabienie, obciążenie pasożytami wewnętrznymi uzjadliwiają się doprowadzając do wywołania objawów choroby.
Rozmawiając o grzybicach skóry należy wspomnieć o budowie skóry płazów.
Skórę płazów pokrywa cienki naskórek o niewielkim stopniu rogowacenia. Skóra jest bardzo dobrze ukrwiona co w znaczącym stopniu wspomaga wymianę gazowa płazów. W skórze właściwej zlokalizowane są liczne pęcherzykowate wielokomórkowe gruczoły. Ich śluzowa wydzielina z jednej strony zapobiega wysychaniu płaza i ułatwia wymianę gazowa a z drugiej stanowi warstwę barierowo-ochronna. W śluzie znajdują się białka stanowiące pierwszy etap ochrony płaza przez infekcja.
Grzybice skóry u płazów wywoływane są przez Saprolegnia parasitica zaliczana do grupy protistów grzybopodobnych, która oprócz namnażania się na płazach z powodzeniem może rozwijając się w podłożu stanowiąc duże zagrożenie. Basidobolus ranarum, Dermocytoides sp., Mucor amphibiorum, Cladosporium to inne gatunki grzybów mogące wywoływać objawy grzybic skórnych u płazów.
Grzybice skóry u płazów na dają zdecydowanych i charakterystycznych symptomów. Z objawów klinicznych najważniejsze dotyczą zmian kolorystyki skóry także miejscowej, nietypowych rozjaśnień, przebarwień, zmian o charakterze owrzodzeń, przy saprolegniozie nalotów na skórze przypominających watę lub bawełnę. W późniejszym stadium oprócz zmian skórnych pojawiają się zmiany ogólnoustrojowe (np. apatia osowiałość duszność)
Rokowanie określa się na wątpliwe do złego.
Chorobę potwierdza się poprzez ocenę mikroskopowa wybarwionych preparatów ze skóry płazów gdzie szuka się obecności grzybni. Czasem ze względu na niespecyficzne objawy i prędkość z jaka choroba doprowadza do śmierci pierwszym badaniem, które się wykonuje jest pośmiertne badanie sekcyjne i histopatologiczne.
Grzybice skóry u płazów leczymy roztworami środków zaliczanych do grupy barwników takich jak np błękit metylenowy ale także zieleń malachitową, trypaflawinę.
Ze środków dezynfekcyjnych chlorek benzalkonium, nadmanganian potasu. Czasami stosowana jest także formalina w roztworach o różnych stężeniach.
Z leków stosuje się przede wszystkim środki imidazolowe itrakonazol, ketokonazol, mikonazol.
Leczenie prowadzi głównie się przez krótkie kąpiele lecznicze powtarzane regularnie z częstotliwością zależną od farmakokinetycznej dystrybucji leku i stanu klinicznego zwierzęcia.
W bardzo rzadkich przypadkach stosujemy doustne podawanie preparatów leczniczych.
